Ընդհանուր առմամբ 42 երկիր կամ տարածք հասել է մալարիայից ազատ նշաձողին
Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպությունը (ԱՀԿ) հավաստել է Ադրբեջանին և Տաջիկստանին՝ իրենց տարածքներում մալարիայի վերացմանը հասնելու համար։Հավաստագրումը հետևում է երկու երկրների հիվանդությունը վերացնելու կայուն, հարյուրամյա ջանքերին:
«Ադրբեջանի և Տաջիկստանի ժողովուրդներն ու կառավարությունները երկար և քրտնաջան աշխատել են մալարիան վերացնելու համար», - ասել է ԱՀԿ գլխավոր տնօրեն, դոկտոր Թեդրոս Ադհանոմ Գեբրեյեսուսը:«Նրանց ձեռքբերումը ևս մեկ ապացույց է, որ ճիշտ ռեսուրսների և քաղաքական հանձնառության դեպքում հնարավոր է մալարիայի վերացումը:Հուսով եմ, որ մյուս երկրները կարող են դասեր քաղել իրենց փորձից»։
Մալարիայի վերացման հավաստագիրը ԱՀԿ-ի կողմից երկրի մալարիայից ազատ կարգավիճակի պաշտոնական ճանաչումն է:Հավաստագրումը տրվում է, երբ երկիրը հաստատում է խիստ, հավաստի ապացույցներով, որ Անոֆելես մոծակների միջոցով բնիկ մալարիայի փոխանցման շղթան ընդհատվել է ամբողջ երկրում առնվազն վերջին երեք անընդմեջ տարիներին:Երկիրը պետք է նաև ցուցադրի փոխանցման վերահաստատումը կանխելու կարողություն:
«Ադրբեջանի և Տաջիկստանի ձեռքբերումները հնարավոր են դարձել կայուն ներդրումների և առողջապահական աշխատուժի նվիրվածության շնորհիվ՝ մալարիայի բոլոր դեպքերի նպատակային կանխարգելման, վաղ հայտնաբերման և բուժման շնորհիվ:Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության եվրոպական տարածաշրջանն այժմ երկու քայլ ավելի մոտ է աշխարհի առաջին տարածաշրջանը դառնալուն, որը լիովին զերծ է մալարիայից», - ասաց ԱՀԿ Եվրոպայի տարածաշրջանային տնօրեն դոկտոր Հանս Հենրի Պ. Կլյուգեն:
Ադրբեջանը 2012 թվականին հայտնաբերել է Plasmodium vivax (P.vivax) մալարիայի իր վերջին դեպքը, իսկ Տաջիկստանը՝ 2014 թվականին: Այսօրվա հայտարարությամբ ԱՀԿ-ի կողմից ընդհանուր առմամբ 41 երկիր և 1 տարածք հավաստագրվել է որպես մալարիայից ազատ, այդ թվում՝ 21 երկիր: Եվրոպական տարածաշրջան.
Ներդրումներ առողջության համընդհանուր ծածկույթի և մալարիայի դեմ պայքարում
Ադրբեջանում և Տաջիկստանում մալարիայի դեմ պայքարի ջանքերն ուժեղացվել են մի շարք ներդրումների և հանրային առողջապահության քաղաքականության միջոցով, որոնք ժամանակի ընթացքում կառավարություններին հնարավորություն են տվել վերացնել հիվանդությունը և պահպանել մալարիայից ազատ կարգավիճակը:
Ավելի քան վեց տասնամյակ երկու կառավարություններն էլ երաշխավորել են համընդհանուր առաջնային առողջապահական խնամք:Նրանք ակտիվորեն աջակցել են մալարիայի թիրախային միջամտություններին, ներառյալ, օրինակ, կանխարգելիչ միջոցառումները, ինչպիսիք են տների ներսի պատերը միջատասպաններով ցողելը, բոլոր դեպքերի վաղ հայտնաբերմանն ու բուժման խթանումը, ինչպես նաև մալարիայի վերացման գործում ներգրավված բոլոր բուժաշխատողների հմտություններն ու կարողությունները:
Ե՛վ Ադրբեջանը, և՛ Տաջիկստանը օգտագործում են մալարիայի վերահսկման ազգային էլեկտրոնային համակարգեր, որոնք ապահովում են դեպքերի գրեթե իրական ժամանակի հայտնաբերումը և թույլ են տալիս արագ հետաքննություն անցկացնել՝ պարզելու՝ վարակը տեղական է, թե ներմուծված:Լրացուցիչ միջամտությունները ներառում են թրթուրների դեմ պայքարի կենսաբանական մեթոդներ, ինչպիսիք են մոծակ ուտող ձուկը, և ջրի կառավարման միջոցառումները՝ մալարիայի փոխանցիչները նվազեցնելու համար:
1920-ականներից ի վեր, Տաջիկստանի տնտեսության զգալի մասը, իսկ ավելի քիչ՝ Ադրբեջանի տնտեսությունը, կախված է գյուղատնտեսական արտադրությունից, հատկապես արժեքավոր բամբակի և բրնձի արտահանումից:
Երկու երկրներում գյուղատնտեսական ոռոգման համակարգերը պատմականորեն նույնպես մալարիայի վտանգ են ներկայացնում աշխատողների համար:Երկու երկրներն էլ ստեղծել են գյուղատնտեսական աշխատողներին պաշտպանելու համակարգեր՝ ապահովելով հանրային առողջապահական համակարգում մալարիայի ախտորոշման և բուժման անվճար հասանելիություն:
Մալարիայի դեմ պայքարող անձնակազմը կարող է անհապաղ թեստավորել, ախտորոշել և բուժել վարակված աշխատողներին համապատասխան հակամալարիայի դեղամիջոցներով, ինչպես նաև վերահսկել և գնահատել բնապահպանական, միջատաբանական և համաճարակաբանական ռիսկի գործոնները:Ծրագրի լրացուցիչ գործողությունները ներառում են միջատասպանների խելամիտ օգտագործման կանոնավոր գնահատումը վեկտորների դեմ պայքարի համար, ջրի կառավարման համակարգերի ներդրումը և մալարիայի կանխարգելման վերաբերյալ հանրության կրթումը:
Հրապարակման ժամանակը՝ Մար-29-2023